۱. در دوره قاجار شکست های نظامی و سیاسی از روسیه و انگلیس چه نتیجه ای داشت؟
پاسخ : نتایج زیانباری برای کشور ما داشت ، اما ایرانیان را بیش از پیش متوجه ارزش علم کرد و توانمندی های صنعتی اروپاییان را آشکار ساخت ، بعلاوه برخی سیاستمداران ، اندیشمندان و عالمان دینی برای پیشرفت ایران به چاره جویی پرداختند و برای حفظ استقلال و پیشرفت کشور خود کارهایی انجام دادند.
۲. عباس میرزا ولیعهد چه کسی بود؟
پاسخ : فتحعلی شاه
۳. چرا عباس میرزا (ولیعهد فتحعلی شاه) به فکر نوسازی و اصلاح کشور افتاد؟
پاسخ : او در جریان جنگ با روسیه متوجه تأثیر علم و صنعت بر پیشرفت های نظامی آن کشور و دیگر کشورهای اروپایی شد. عباس میرزا یکی از نقاط قوت روس ها در جنگ ، برخورداری از دانش و تجهیزات پیشرفته نظامی می دانست او به این نتیجه رسید که تا تغییراتی در جهت پیشرفت های علمی و صنعتی در ایران ایجاد نشود ، تعداد زیاد سپاهیان ایران و دلاوری و فداکاری آنها ، برای پیروزی کافی نیست.
۴. اقدامات عباس میرزا برای پیشرفت ایران چه بود؟
پاسخ : فرستادن افرادی به انگلستان برای فراگیری علوم و فنون جدید بود. این افراد برای تحصیل در رشته های فنی ، نظامی و پزشکی به اروپا رفتند و به تدریج زمینه آشنایی ایرانیان را با دستاوردهای تمدن اروپا فراهم آوردند. عباس میرزا همچنین برای آگاهی از اوضاع کشورهای اروپایی ، دستور داد کتاب هایی را در موضوع تاریخ آن کشورها به فارسی ترجمه کنند.
۵. عباس میرزا چگونه از دنیا رفت و پس از مرگش چه کسی ولیعهد فتحعلی شاه شد؟
پاسخ : عباس میرزا در آستانه لشکر کشی برای دفاع از هرات که به اشغال انگلیس متجاوز در آمده بود ، به طرز مشکوکی ، از دنیا رفت و فتحعلی شاه ، پسر عباس میرزا ، محمدمیرزا را به ولیعهدی برگزید.
۶. امیر کبیر صدراعظم چه کسی بود؟
پاسخ : ناصرالدین شاه
۷. در زمان صدراعظمی امیرکبیر حکومت قاجار با چه مشکلاتی روبرو بود؟
پاسخ : با مشکلات بزرگی از قبیل شورش در ایالت ها ، دخالت های خارجی ، بی نظمی و اختلال امور کشوری و لشکری و خالی بودن خزانه روبرو بود.
۸. انگیزه و اهداف امیرکبیر از اقدامات اصلاحی چه بود؟
پاسخ : امیرکبیر پس از برقرار کردن امنیت و آرامش ، اقداماتی را برای نوسازی تشکیلات حکومتی و مبارزه با مفاسد اداری و اقتصادی آغاز کرد. او در سیاست خارجی ، توجه ویژه ای به حفظ استقلال کشور داشت و در صدد قطع نفوذ روسیه و انگلستان در ایران بود.
۹. یکی از مهمترین اقدامات امیرکبیر ، تأسیس ..[ مدرسه دارالفنون ].. بود.
۱۰. دو مورد از اقدام امیرکبیر را توضیح دهید.
پاسخ : یکی از اقدامات امیر کبیر ، تأسیس مدرسه دارالفنون بود. او که فرستادن دانشجو به اروپا را کافی نمی دانست ، تصمیم گرفت مدرسه ای به سبک مدرسه های جدید در ایران تأسیس کند تا تعداد بیشتری از ایرانیان علوم و فنون جدید را بیاموزند. او همچنین معلمانی را از کشورهایی جز روسیه و انگلیس استعمارگر ( مثال از اتریش ) برای تدریس در مدرسه دارالفنون استخدام کرد.
۱۱. چرا امیرکبیر مدرسه دارالفنون را تأسیس کرد؟
پاسخ : چون فرستادن دانشجو به اروپا را کافی نمی دانست و می خواست تعداد بیشتری از ایرانیان علوم و فنون جدید را بیاموزند.
۱۲. چه کسی دستور قتل امیرکبیر را داد؟ و پس از قتل امیرکبیر وضعیت ایران چگونه شد؟
پاسخ : ناصرالدین شاه تحت تأثیر برخی از توطئه چینی ها ، دستور قتل وی را داد و ایران را از خدمات ارزشمند او محروم کرد. وضعیت کشور پس از قتل امیرکبیر ، افول کرد.
۱۳. یکی از علل رشد علمی و صنعتی اروپاییان پس از قرن ۱۵ چه بود؟
پاسخ : ایران مهد برخی از مراکز علمی بزرگ (همچون نظامیه ها و دانشگاه های مشهور مانند جندی شاپور) در طول تاریخ بوده و علوم و فنون متعددی مخصوصا در زمان اوج تمدن اسلامی ، به دست مسلمانان ایرانی و غیر ایرانی تولید شده است. آشنایی اروپاییان با این گنجینه تمدنی که غالبا به زبان های فارسی یا عربی نگاشته شده بود ، یکی از عوامل رشد علمی و صنعتی آنها پس از قرن ۱۵ به شمار می رود.
۱۴. چرا همزمان با اروپاییان در ایران به ویژه دوره قاجاریه شاهد رشد و نوآوری علمی نبودیم؟
پاسخ : به دلیل نالایق بود برخی حاکمان
۱۵. در مورد تأسیس مدرسه به سبک اروپایی در ایران توضیح دهید.
پاسخ : در دوره قاجار ، نگاه برخی حاکمان داخلی و روشنفکران به پیشرفت های کشورهای اروپایی دوخته شده بود. از سوی دیگر ، برخی از کشور های استعمارگر نیز به دلیل منافع خود ، در صدد تغییر روش های تعلیم و تربیت در ایران بودند تا بتوانند نسل آینده ایران را مطابق با برنامه های خود تربیت کنند. در چنین فضایی و پس از آشنایی با پیشرفت های ایجاد شده در اروپا ، برخی افراد مانند میرزا حسن رُشدیه تصمیم گرفتند تا مدارس جدیدی در ایران بر اساس روش های جدید تعلیم و تربیت عمومی ، تأسیس کنند.
بعضی از این مدارس تازه تأسیس شده ، متناسب با فرهنگ اروپاییان ساخته شده بود و تفاوت های جدی با سبک و فرهنگ تعلیم و تربیت در ایران اسلامی داشت.
۱۶. یکی از نتایج آشنایی ایرانیان با تمدن اروپایی در دوره قاجاریه چه بود؟
پاسخ : برخی افراد مانند میرزا حسن رشدیه تصمیم گرفتند تا مدارسی در ایران بر اساس روش های جدید تعلیم و تربیت عمومی ، تأسیس کنند.
۱۷. نفوذ اقتصادی روسیه و انگلیس را در دوره قاجار توضیح دهید.
پاسخ : آنها در دوره ناصرالدین شاه به امتیازهای اقتصادی مهمی مانند تأسیس بانک ، استخراج معادن نفت ، بهره برداری از جنگل و شیلات در ایران دست یافتند. صنعت و بازرگانی کشور ما با واگذاری این امتیازها آسیب فراوانی دید. شرکت های بازرگانی خارجی که به دنبال بازارهای مصرف جدید بودند ، در بیشتر شهرهای ایران شعبه هایی تأسیس کردند و به خرید و فروش مشغول شدند.
۱۸. چرا کالاهای ایرانی در زمان ناصرالدین شاه توان رقابت با کالاهای اروپایی را نداشتند؟
پاسخ : چون این شرکت ها معمولا کالاهای اروپایی را بدون پرداخت حقوق گمرکی و یا با حقوق گمرکی بسیار ناچیزی وارد می کردند. تولید کنندگان و بازرگانان ایرانی که نمی توانستند با این شرکت ها رقابت کنند ، روز به روز ضعیف تر و دچار ورشکستگی شدند.
۱۹. به چه دلیل مردم ایران با واگذاری امتیازات اقتصادی به بیگانگان مخالف بودند؟
پاسخ : مردم مسلمان ایران می دانستند که واگذاری امتیازهای اقتصادی به روسیه و انگلستان موجب تسلط هر چه بیشتر بیگانگان بر منابع ثروت و بازار کشورشان می شود.
۲۰. رهبری اعتراضات مردم در دوره قاجاریه بر عهده ..[ روحانیون ].. بود.
۲۱. دلیل اصلی شکل گیری نهضت تنباکو چه بود؟
پاسخ : نهضت تنباکو یکی از گسترده ترین جنبش های اجتماعی بود که در اعتراض به واگذاری امتیازهای اقتصادی به بیگانگان شکل گرفت.
۲۲. قرارداد انحصار توتون و تنباکو در زمان ناصرالدین شاه چه بود؟
پاسخ : در دوره ناصرالدین شاه ، توتون و تنباکو از عمده ترین محصولات کشاورزی ایران بود. در آن زمان یک نفر انگلیسی قراردادی با ایران بست که بر اساس آن ایرانیان نمی توانستند محصول توتون و تنباکوی خود را به کسی غیر از او بفروشند.
۲۳. قرارداد انحصار توتون و تنباکو چگونه لغو شد؟
پاسخ : مردم به ویژه روحانیون و بازرگانان با آگاهی از نتایج زیان بار اقتصادی این قرارداد ، در شهرهای مختلف شروع به اعتراض کردند و خواهان لغو قرارداد شدند. ناصرالدین شاه به خواسته مخالفان اعتنایی نکرد و آیت الله میرزا حسن شیرازی ، مرجع تقلید شیعیان در سامرا ، استفاده از توتون و تنباکو را حرام اعلام کرد. با اوج گرفتن نهضت ، ناصرالدین شاه مجبور شد قرارداد را لغو کند. و غرامت و خسارت نیز به تالبوت بپردازد.
۲۴. موفقیت نهضت تنباکو چه اهمیتی برای مردم داشت؟
پاسخ : نهضت تنباکو نخستین حرکت جدی مردم ایران برای رهایی از نفوذ و سلطه خارجی و ایستادگی در برابر ستم داخلی بود و پیروزی آن حس اعتماد به نفس و روحیه مقاومت و مبارزه را در مردم تقویت کرد.
۲۵. ناصرالدین شاه در ابتدای سلطنتش ، امیر کبیر را به ..[ صدراعظمی ].. منصوب کرد.
۲۶. یکی از مهمترین اقدامات امیر کبیر ، ..[ تاسیس مدرسه دارلفنون ].. بود.