مطالعات نهم : سوالات متن درس سوم (چهره زمین)

۱. کره زمین از چند محیط تشکیل شده است؟
پاسخ : سنگ کره، آب کره، هوا کره، زیست کره.

۲. بخش خارجی کره زمین یا پوسته آن از چه چیزی تشکیل شده است؟
پاسخ : حالت جامد دارد و از سنگ و خاک تشکیل شده است.

۳. لیتوسفر چیست؟
پاسخ : سنگ کره

۴. هیدروسفر چیست؟
پاسخ : آب کره

۵. اتمسفر چیست؟
پاسخ : هواکره یا جوّ

۶. هیدروسفر از چه چیزی تشکیل شده است؟
پاسخ : شامل اقیانوس ها و دریاها و دریاچه ها و رودها.

۷. اتمسفر از چه چیزی تشکیل شده است؟
پاسخ : شامل گازهایی است که دور تا دور کره زمین را فرا گرفته اند.

۸. زیست کره چیست؟
پاسخ : ترکیب سنگ کره و آب کره و هوا کره که سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده آماده کرده است.

۹. بیوسفر چیست؟
پاسخ : ترکیب لیتوسفر و هیدروسفر و اتمسفر که سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده آماده کرده است.

۱۰. رنگ سبز در نقشه نشانگر چیست؟
پاسخ : جلگه ها و دشت ها

۱۱. رنگ زرد و قهوه ای در نقشه نشانگر چیست؟
پاسخ : فلات ها و کوه های بلند

۱۲. دره های بین آنها تنگ و به شکل V است. چیست؟
پاسخ : کنار کوه های بسیار بلند با قله های نوک تیز است.

۱۳. دره های بین آنها با شیب ملایم و به شکل U است. چیست؟
پاسخ : کنار کوه های کم ارتفاع است.

۱۴. تغییراتی که بر اثر عوامل بیرونی در زمین اتفاق می افتد کدامند؟
پاسخ : هوازدگی، فرسایش آبی، فرسایش بادی و فرسایش یخچالی.

۱۵. حدود ..[ ۷۱ ].. درصد سطح زمین را ..[ آب ].. تشکیل می دهد.

۱۶. نیمکره شمالی نسبت به نیمکره جنوبی ..[ کم آب تر ].. است.

۱۷. نیمکره جنوبی نسبت به نیمکره شمالی ..[ پر آب تر ].. است.

۱۸. فلات ..[ تبت ].. بلندترین فلات جهان است.

۱۹. نتایج حرکت ورقه های زمین چیست؟ نام ببرید.
پاسخ : از نتایج حرکت ورقه های زمین، ایجاد چین خوردگی ها و رشته کوه، شکست‌ ها یا گُسل ها و کوه های آتشفشانی است.

۲۰. سیاره زمین از چند محیط تشکیل شده است؟ آن ها را بیان کنید.
پاسخ : ۱ : بخش خارجی کره زمین یا پوسته آن که حالت جامد دارد و از سنگ و خاک تشکیل شده سنگ کره (لیتوسفر) نامیده می شود.
۲ : آب کره (هیدروسفر) شامل اقیانوس ها و دریاها، دریاچه ها، رودها و بقیه آب های سطحی، آب های زیرزمینی، یخچال ها و نزولات جوی می شود.
۳ : هواکره (اتمسفر) نیز شامل گازهایی است که دور تا دور کره زمین را فرا گرفته اند.
۴ : این سه محیط با هم سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده یعنی زیست کره (بیوسفر) مناسب می سازند.

۲۱. چه مقدار از سطح زمین را آب ها و چه مقدار از آن را خشکی ها فرا گرفته اند؟
پاسخ : حدود ۷۱ درصد را آب ها و ۲۹ درصد بقیه را خشکی ها فرا گرفته اند.

۲۲. دو نیمکره شمالی و جنوبی از نظر وسعت آب ها و خشکی ها چه تفاوتی دارند؟
پاسخ : نیمکره شمالی را نیمکره خشکی ها می گویند. زیرا بیشتر خشکی ها در این نیمکره قرار دارند. و نیمکره جنوبی را نیمکره آب ها می گویند زیرا ۸۲ درصد آن را آب ها فرا گرفته اند.

۲۳. مجموعه بزرگ خشکی ها را نام ببرید.
پاسخ : آسیا، آمریکا، آفریقا، قطب جنوب، اروپا و استرالیا و اقیانوسیه.

۲۴. منظور از ناهمواری ها چیست؟ چند مورد نام ببرید.
پاسخ : به پستی و بلندی های سطح زمین ناهمواری می گویند. مانند فلات ها، کوه ها، تپه ها، دشت ها، جلگه ها و…

۲۵. جلگه های پهناور جهان در چه مناطقی پدید آمده اند؟
پاسخ : در کنار دریا ها و یا در امتداد رود های بزرگ.

۲۶. فلات ها چگونه سرزمین هایی هستند؟ تعریف کنید.
پاسخ : فلات ها سرزمین هایی نسبتاً هموار اما مرتفع اند که از اطراف به سرزمین های کم ارتفاع و پست منتهی می شوند. این فلات ها، کوه های بسیار بلند با قله های نوک تیز را در برگرفته اند. فلات تبت بلندترین فلات جهان است.

۲۷. ناهمواری های جوان و ناهمواری های قدیمی و فرسوده را باهم مقایسه کنید.
پاسخ : کوه های بسیار مرتفع جزء ناهمواری های جوان هستند. دامنه این کوه ها شیب تندى دارند و دره های بین آنها تنگ و به شکل V است. به عکس، در کوه های کم ارتفاع با گذشت زمان و فرسایش، قله ها به شکل گنبدی در آمده اند و شیب دامنه ها ملایم است. این کوه ها دره های باز و آبرفتی به شکل U دارند.

۲۸. عوامل تغییر شکل و پیدایش ناهمواری ها به چند دسته تقسیم می شود؟
پاسخ : به طور کلی دو عامل طبیعی و انسانی تاثیر دارند. عوامل طبیعی به دو دسته بیرونی و درونی تقسیم می شوند. درونی مثل چین خوردگی ها، گسل ها و کوه های آتش فشانی و…
عوامل بیرونی مثل هوازدگی، فرسایش آبی، فرسایش بادی و فرسایش یخچالی. عوامل انسانی مثل سد سازی، کشت پلکانی برنج، تونل و جاده سازی، کندن معدن و…

۲۹. حرکت ورقه (قطعات) پوسته زمین به چند صورت در ایجاد کوهستان ها نقش دارند؟
پاسخ : این ورقه ها (پوسته و گوشته فوقانی) بخش هایی از قاره ها تا کف اقیانوس ها را در بر می گیرند. ورقه ها روی بخش خمیری شکل گوشته یا نرم کره به آرامی حرکت می کنند، از هم دور یا به هم نزدیک می شوند، به هم برخورد می کنند یا در امتداد هم می لغزند. البته ورقه ها بسیار کند حرکت می کنند و در هر سال فقط چند سانتی متر جا به جا می شوند اما این جا به جایی و حرکت طی میلیون ها سال، تغییرات زیادی در ناهمواری ها به وجود می آورد.

۳۰. کوه زایی نتیجه چه عاملی است؟ و موجب پیدایش چه پدیده هایی می شود؟
پاسخ : نتیجه برخورد به یکدیگر است، باعث پیدایش چین خوردگی ها و شکستگی ها (گسل) می شود.

۳۱. انسان ها با چه هدفی چهره ناهمواری ها را تغییر می دهند؟
پاسخ : برای رفع نیاز های خود و بهره برداری از محیط طبیعی.

۳۲. گسل چیست؟
پاسخ : اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود می آید. که با اختلاف ارتفاع همراه است.

۳۳. شکستگی و گسل چگونه بوجود می آید؟
پاسخ : اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود می آید. در این صورت، با اختلاف ارتفاع حاصل از شکست، مناطقی بالاتر از اطراف قرار می گیرد و مناطقی نیز فرو می نشیند و در نتیجه کوه یا دره ایجاد می شود.

۳۴. تشکیل کوه و کوه زایی به چند شکل ممکن است صورت گیرد؟
پاسخ : ۱ : چین خوردگی
۲ : گسل
۳ : کوه های آتشفشانی
۴ : کوه های گنبدی

۳۵. سرعت و حرکت پوسته زمین (ورقه ها) چه مقدار است؟
پاسخ : ورقه ها بسیار کند حرکت می کنند و در هر سال فقط چند سانتی متر جا به جا می شوند. اما این جا به جایی و حرکت طی میلیون ها سال، تغییرات زیادی در ناهمواری ها به وجود می آورد.